اجزای تابلو برق چیلر

تابلو برق یکی از اجزای بسیار مهم در چیلرهای جذبی و چیلرهای تراکمی محسوب می‌ شود. وظیفه این قسمت از چیلر ارسال فرمان و کنترل چیلر است.‌ یک تعمیرکار مجرب باید دانش کافی برای تعمیر و عیب یابی انواع چیلر را داشته باشد و به خوبی با تجهیزات تابلو برق و نقشه خوانی این قسمت آشنا باشد. در این مقاله قصد داریم درباره انواع تابلو برق چیلر و تجهیزات مربوط به آن توضیحاتی را خدمت شما ارائه دهیم.

تعمیر چیلر

دسته بندی پست های برق از لحاظ ولتاژ

•  سیستم‌ های فشار ضعیف یعنی سیستم هایی که کمتر از 1000 ولت هستند.
• سیستم های فشار متوسط یعنی سیستم هایی که ولتاژ آن ها بین 1000 ولت الی 63 کیلو ولت هستند.
• سیستم های فشار قوی یعنی سیستم هایی که ولتاژ آن ها بین 63 کیلو ولت الی 230 کیلو ولت هستند.
• سیستم های فوق فشار قوی یعنی سیستم هایی که ولتاژ آن ها بیشتر از 230 کیلو ولت است.

تابلو برق چیلر چه وظایفی دارد؟

اولین وظیفه تابلو برق چیلر، تغذیه مصرف کننده ها و توزیع نیروی برق می باشد. معمولا یک الی چند ورودی مخصوص برق در ساختمان‌ های مسکونی ، تجاری یا صنعتی موجود است. این ورودی‌ ها می توانند مصرف کننده های زیادی را تغذیه کنند. توزیع برق ورودی به وسیله تابلو برق انجام می شود.

ورودی و تعذیه کننده اصلی در تابلو برق چیلر Incoming است.

رابطی که بین ورودی و مصرف کننده قرار گرفته است و موظف است که تقسیم و توزیع جریان برق را انجام دهد، Busbar نام دارد.

میزان جریان برق مصرف شده و خروجی یک سیستم را با کلمه load اطلاق می کنند.

حفظ ایمنی کاربران و محافظت از مصرف کنندگان

می‌توان گفت که حفاظت اصلی‌ ترین وظیفه در تابلو برق چیلر است. این وسیله انسان را در برابر نوسانات ولتاژ، بارهای اصافی، آتش سوزی، عوامل فیزیکی، الکتریکی، مکانیکی که باعث وارد شدن صدمه به مصرف کننده می‌شوند، در امان نگه می‌ دارد. استفاده از کلید‌ محافظ و فیوز در داخل تابلو برق، باعث بیشتر نشدن جریان خروجی در سیستم شده و مانع از مصرف زیاد از حد خط خروجی می شود. هر گاه مقدار جریانی که از مدار عبور می کند، بیشتر شود، تابلو برق واکنش داده و آن را قطع می نماید.

حفظ سلامت مصرف کننده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در مورد حفاظت از مصرف کننده توسط تابلو برق دو نکته وجود دارد. نکته اول این است که عوامل مکانیکی به تجهیزاتی مثل گیربکس صدمه می زند و ارتباطی به قسمت الکتریکال دستگاه ندارد. خراب شدن گیربکس باعث وارد شدن بار اضافی به موتور شده و در نهایت موتور می سوزد. نکته دوم این است که با استفاده از درایورهای کنترل کننده دور موتور می‌ توات ازموتور در برابر دو فاز شدن محافظت کرد. کنترل سرعت، محافظت در برابر بار اضافه، فرمان و کنترل و غیره از مزایای دیگر استفاده از درایورهای کنترل هستند. لوازم حفاظتی که برای حفاظت از هر پروژه ای انتخاب می شود به حساسیت، کارایی و هزینه این لوازم بستگی دارد.

کنترل تجهیزات و مصرف کننده و بهینه سازی

کنترل تجهیزات و مصرف کننده ها از نظر صنعتی به دو صورت مدرن و سنتی انجام می دهد. در کنترل مدرن و هوشمند دستگاه ها با کنترل هایی مثل PLC روشن می شوند ولی در کنترل قدیمی و سنتی دستگاه با کمک دست روشن می شود. به طور کلی تابلو برق کنترل تجهیزات و مصرف کننده ها و همچنین بهینه سازی را بر عهده دارد.

ارتباط پارامترهای الکتریکی با مولفه ها

یکی از پارامترهای الکتریکی جریان است. جریان شدت جریان مصرفی برق در هر مصرف کننده است که آن را با حرف I نشان می‌دهند و واحد آن نیز آمپر را با حرف A مشخص می کنند.

ولتاژ یکی دیگر پارامترهای الکتریکی می باشد که یک انرژی است که برای مصرف آماده شده است. به این انرژی اختلاف پتانسیل یا ولتاژ می گویند. ولتاژ با علامت U به نمایش گذاشته می شود و واحد آن ولت را با علامت V نشان می دهند. ولتاژی که در صنایع کاربرد دارد 382 ولت است. اختلاف پتانسیل دو فاز نسبت به نول 222 ولت و نسبت به همدیگر 382 ولت می باشد. ولتاژ فقط در صورت وصل شدن به جریان شروع به کار می کند. وگرنه به تنهایی قادر به انجام کاری نیست.

توان مصرف کننده از طریق ضرب جریان در ولتاژ و با فرمول P=I×V محاسبه می شود. توان را با P نشان می‌دهند.

آشنایی با تجهیزات الکتریکی و لوازم   تابلو برق چیلر

• فیوز

یکی از قسمت های مهم تابلو برق چیلر فیوز است. فیوز وظیفه دارد که از سیم های حامل جریان برق و مصرف کننده الکتریکی در برابر جریان و بار اضافی محافظت کند. این قطعه در برابر اتصال کوتاه یا short circuit نیز وظیفه محافظتی دارد. جریان در لوازم الکتریکی دارای دو نوع است. جریان مغناطیسی که از اتصال کوتاه ناشی می شود و جریان حرارتی که به دلیل عبور جریان از سیم پیچ های موتور چیلر تولید می شود. به عنوان مثال الکتروموتورها هم جریان حرارتی دارند و هم جریان معناطیسی اما لامپ ها فقط دارای فیوز مغناطیسی هستند.

فیوزها دارای دو نوع تندکار و کند کار هستند. فیوز تندکار با سرعت زیاد مدار الکتریکی را قطع می نماید زیرا در مقابل جریان اضافی حساسیت بالایی دارد. فیوز تند کار به نوعی از جریان معناطیسی مدار محافظت می کند و در مقابل بار اضافه و جریان اولیه واکنش سریعی از خود نشان می دهد. یکی از انواع فیوز تند کار فیوزهای مینیاتوری هستند. فیوزهای مینیاتوری( Miniature Circuit Breakee MCB) دارای مدل های Z, K, B, C, D هستند. کلید تیپ B نیز به سرعت در برابر جریان زیاد واکنش دارند. کلید تیپ C مناسب موتورهایی هستند که دارای جریان پایین و توان کمی می باشند. کلید تیپ D برای موتورها و ترانسفورماتورهایی کاربرد دارند که دارای جریان بسیار زیادی هستند. کلید تیپ D کمیاب هستند.

کلید تیپ K بیشتر برای استفاده در موتورها، ترانسفورماتورها و مدارهای پرقدرت کاربرد دارد. برای قطع مدار در مقابل باز اضافه از کلید مینیاتوری استفاده می شود. کلید تیپ Z وقتی جریان بیشتر می شود فرمان قطع جریان را صادر می نماید. این نوع کلید حساسیت بسیار زیادی نسبت به مدل های دیگر دارد.

فیوزهای کندکار از مصرف کننده های موتوری در مقابل جریان برق محافظت می کنند‌. طراحی این فیوزها به گونه ای است که در زمان استارت موتور برای یک بازه زمانی تا چند برابر جریان راه اندازی موتور از خود مقاومت نشان دهد تا موتور به دور راه اندازی ( دور نامی) برسد‌.

• کلید کمپکت

کلید کمپکت یا کلید اتوماتیک یکی دیگر از اجزای تابلو برق چیلر هستند. این کلید از جریان مغناطیسی و حرارتی محافظت می کند‌‌. در واقع مدار الکتریکی را در برابر اتصال کوتاه و بار اضافه حفظ کرده و به صورت خودکار جریان را قطع می کند‌. کلیدهای کمپکت دارای دو نوع کلید های کمپکت MPCB و کلیدهای کمپوت MCCB هستند. کلیدهای MCCB از کلید های کند کار به شمار می روند و دارای کاربرد عمومی می باشند. همچنین قدرت قطع بالایی دارند. این کلیدها در قطع و وصل تابلوهای توزیع، تابلو برق و فیدرهای قدرت کاربرد بسیار زیادی دارند. کلید های کمپکت MCCB دارای مدل های قابل تنظیم (Adjustable) و مدل های ثابت (Fixed) تولید می شوند‌. این کلیدها در مدل قابل تنظیم به طور یک رنج آمپر ساخته شده اند.

کلیدهای کمپکت MPCB دارای تکنولوژی پیشرفته تری هستند و از الکتروموتورهای قدرتمند محافظت می کنند. این کلیدها قادرند همه مولفه های الکتریکی موتور را به خوبی و با دقت زیاد کنترل نمایند. ظاهر این کلیدها شباهت زیادی به کلیدهای MCCB دارد. موردهایی مانند ضریب جریان راه انداز، بار اضافی، جریان نامی، ضریب جریان اتصال کوتاه، زمان تحمل جریان راه انداز، اثرات گرمایی و سایر مولفه ها توسط کلیدهای MPCB تنظیم می شود‌.

کلید‌های کمپکت دارای لوازم جانبی هستند که در این بخش آن‌ها را توضیح می دهیم. یکی از لوازم جانبی کنتاکتهای باز و بسته یا NC-NO هستند که در مدارات فرمان مورد استفاده قرار می گیرند و جاسازی آن ها در داخل کلیدها انجام می شود‌. کلیدهای کمپکت کنتاکت تریپ Trip نیز دارند.

زمانی که کلید به خاطر عبور جریان زیاد تریپ یا oveelode می کند، کنتاکت تریپ وارد عمل می شود. استفاده از این کانکت به عنوان آلارم به کاربران کمک می کند تا بفهمند که کلید بار اضافی داشته یا به طور دستی قطع شده است. کلید کمپکت موتور دار با استفاده از مدار فرمان وصل می شود. برای حفظ ایمنی مدارات فرمان از قطعه بوبین آندر ولتاژ استفاده شده است. کلید کمپکت با قطع شدن مدار فرمان بوبین آندر ولتاژ قطع می شود. قطعه رله شانت نیز برای قطع و وصل کردن کلید به کار برده می شود و به صورت جداگانه درون کلید جاسازی می شود.

• کنتاکتور

کنتاکتور (Contactor) کلید مغناطیسی است که وظیفه قطع و وصل کردن مدارات قدرت را بر عهده دارد. این قطعه از خاصیت آهنربایی یا نیروی مغناطیسی و الکتریکی برای انجام کار استفاده می کند. در حقیقت کنتاکتور برای کنترل سیستم های اتوماسیون و راه اندازی تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان یک واسطه بین مدار فرمان و قدرت عمل می کند.‌ کنتاکتورها به تنهایی نمی توانند در مقابل اتصال کوتاه و جریان اضافه نقش حافظتی داشته باشند.

• کنترل بار یا رله اضافه جریان

رله اضافه جریان یا کنترل بار وسیله ای است که از موتورهای الکتریکی در برابر جریان اضافه محافظت می کند. در واقع با اضافه بودن بار به سرعت مدار را قطع می نماید. همچنین در زمان قطع و وصل مدارد تنظیمات off delay و on delay نیز دارد.

• رله اضافه بار حرارتی یا بیمتال

قطعه بیمتال همیشه به همراه کنتاکتور نصب شده و از جریان حرارتی الکتروموتورها در مدارات قدرت محافظت می نماید. بیمتال به طور مستقیم مدار را قطع نمی کند بلکه به کنتاکتور فرمان می دهد که در صورت ایجاد شدن بار اضافه مدار را قطع کند. با وجود بیمتال در مدار الکتریکی، نصب یک فیوز مینیاتوری برای محافظت از جریان معناطیسی نیز لازم است. چون بیمتال فقط از جریان حرارتی محافظت می کند.

• بیمتال الکتریکی

بیمتال الکتریکی قابلیت این را دارد که تایم راه اندازی در تابلو برق چیلر را تنظیم کند. این وسیله دارای درجه class با واحد زمان است و قادر است زمان راه اندازی را برای موتور تعریف کند. بیمتال و کنترل بار در الکتروموتورهایی که به توان بالا در انگام راه اندازی نیاز دارند جوابگو نیستند.

• کلید حرارتی MPCB یا کلید حافظ موتور

کلید حرارتی به منظور محافظت از جریان الکتروموتور طراحی شده و به طور مستقیم مدار قدرت را قطع می کند. این کلید از هر دو جریان حرارتی و مغناطیسی محافظت می کند. همچنین برای سلامت و بازدید از کلید نیز دارای محرک تست Test می باشد. از این کلید برای جریان های بالاتر از 125 آمپر نمی توان استفاده کرد ولی برای موتورهایی با آمپر 125 بسیار مناسب است.

• رله کنترل فاز

رله کنترل فاز برای مصرف الکتروموتورها و مصرف کننده‌های سه فاز کاربرد دارد. این وسیله از تجهیزات الکتریکی در زمان بروز مشکلاتی مانند کم یا زیاد شدن ولتاژ، دو فاز شدن و نوسان‌های زیاد مراقبت می کند. همانطور که می دانید اختلاف ولتاژ یکی از دلایل اصلی در صدمه دیدن یا سوختن تجهیزات الکتریکی به شمار می رود.