موتورخانه از جمله قسمت های مهم در تاسیسات ساختمان و سیستم گرمایش و سرمایش ساختمان می باشد. اگرچه امروزه با پیدایش سیستم های سرمایشی و گرمایشی جدید، ساخت موتورخانه ها کم تر شده است، اما با این حال هنوز در بیش تر مکان ها از موتورخانه به عنوان سیستم اصلی سرمایش و گرمایش ساختمان ها استفاده می شود. از این رو دانستنی های لازم در این زمینه ضروری می باشد. در این مقاله سعی کرده ایم تا شما را با طرز کار موتورخانه ، تجهیزات موتورخانه ، اجزای تشکیل دهنده موتورخانه و کارکرد هر یک از این اجزا ، آشنا کنیم.
اگر شما نیاز به تماس با تعمیرکار شوفاژ ، تعمیر شوفاژ در محل و یا اعزام تعمیرکار شوفاژ به محل زندگی خودتان ، دارید، پس با بدادم برس تماس بگیرید.
جهت تعمیر و نگهداری موتورخانه ، با بدادم برس تماس بگیرید.
موتورخانه چیست ؟
به مکانی از ساختمان که در آن تجهیزات الکترومکانیکی و مکانیکی جهت سرمایش و گرمایش محیط‌های ادارای، صنعتی و مسکونی نگهداری می‌شود، موتور خانه می‌گویند. در ساختمان‌های مسکونی مساحت موتورخانه زیاد نیست اما در هتل‌ها، کارخانه‌ها و بیمارستان‌ها و…برای راه‌اندازی موتورخانه از مکانهایی با متراژ بزرگتری استفاده می‌شود.
طراحی موتورخانه را می‌توان به قلب موجودات زنده تشبیه کرد. همانطور که قلب وظیفه دارد خون را به تمام رگ‌های بدن پمپاژ کند، موتور خانه نیز مانند قلب آب سرد یا گرم را به تمام انشعابات و لوله‌های سیستم سرمایشی یا گرمایشی پمپاژ می‌کند.
سیستم موتورخانه در فصل تابستان با تولید آب سرد و در فصل زمستان با تولید آب گرم، دمای محیط ساختمان را تنظیم می‌کند. در منازل مسکونی اتاق موتورخانه را در پایین‌ترین قسمت ساختمان و در زیر زمین احداث می‌کنند اما در ساختمان‌های بزرگی مانند هتل‌ها و بیمارستان‌ها موتور خانه در خارج از ساختمان و در مکانی دورتر قرار دارد. تجهیزات موتورخانه هنگام کار کردن باعث ایجاد آلودگی صوتی می‌شوند به همین دلیل بهتر است دورتر از باشند تا سر و صدای زیاد باعث آزار ساکنین ساختمان نشود.
تجهیزات موتور خانه
دی اریتور: دستگاهی است که اکسیژن آب را از آن جدا می‌کند، زیرا اکسیژن عامل اصلی در خوردگی دیگ موتور خانه، لوله ها و پمپ آب موتور خانه است. دی اریتور قبل از ورود آب به دیگ عمل پیش گرمایش را انجام می دهد.
دیگ موتور خانه: یکی از مهمترین تجهیرات در موتور خانه دیگ می باشد. دیگ در سه نوع دیگ آب گرم، دیگ آب داغ و دیگ بخار وجود دارد. دیگ موتورخانه در دو نوع چدنی و فولادی تولید می شود.
پمپ آب موتورخانه: پمپ وسیله ای است که با انرژی مکانیکی و ایجاد فشار باعث انتقال و جابه‌جایی آب می شود. هنگامی که آب در داخل دیگ موتور خانه گرم شد با کمک پمپ به لوله های انتقال آب منتقل می شود. پمپ ها دارای اندازه و ظرفیت های مختلفی هستند.
مشعل موتورخانه: یکی دیگر از وسایلی است که در تجهیزات موتور خانه استفاده شده و بر روی دیگ نصب می شود. این وسیله انرژی سوخت را با کمک هوا به گرما تبدیل می نماید. مشعل وظیفه دارد آب داخل دیگ را گرم کند. اندازه مشعل به نوع موتور خانه بستگی دارد.
منبع انبساط موتورخانه: وظیفه این منبع محافظت از لوله ها و جلوگیری از ترکیدن آن ها به دلیل انبساط حجم آب در هنگام یخ زدن می شود. این منبع در صورت کمبود آب در سیستم موتور خانه، آب موجودی خود را به داخل سیستم منتقل می نماید. منبع انبساط در دو نوع بسته و باز ساخته شده است.
سختی گیر آب: این وسیله مانع از ایجاد رسوبات در تجهیزات موتورخانه می شود. آب بعضی مناطق دارای املاح معدنی است و پس از مدتی در لوله‌ها و وسیله‌های موتور ایجاد رسوب می‌کند و در عملکرد آن ها اختلال به وجود می آورد. سختی گیر املاح موجود در آب را به خود جذب می‌کند.
موتورخانه چگونه کار می کند ؟
طرز کار موتور خانه به این شکل است که روی دیگ موتورخانه، آمپری جهت نشان دادن میزان درجه حرارت آب و یک دکمه برای تنظیم درجه نصب شده است. آب داخل دیگ به وسیله مشعل تا دمای 82 درجه سانتی گراد گرم می شود. این آب به وسیله پمپ آب به داخل لوله های انشعابی به داخل رادیاتورهای موجود در طبقات پمپاژ می شود. روی پمپ آب دکمه ای وجود دارد که سرعت و میزان آب گرم پمپاژ شده را تنظیم کند. در طبقات ساختمان لوله های رفت و برگشت وجود دارد. وقتی آب داخل دیگ خالی می شود دوباره آب داخل رادیاتورها به وسیله لوله های برگشت با دمای 71 درجه به دیگ بر می گردد. این جریان چرخشی همچنان ادامه دارد و باعث گرم نگه داشتن هوای داخل ساختمان می شود.
موتورخانه استخر
اگر قصد راه‌اندازی یک استخر شنا را دارید، باید با توجه به اندازه و ابعاد استخر تجهیزات لازم را آماده کنید. یکی از مهمترین قسمت هایی که در تاسیس استخر های سرپوشیده حتما به آن احتیاج دارید، ساخت موتورخانه استخر می باشد.
موتورخانه استخر، با سیستم سرمایشی و گرمایشی دمای آب استخر را در بخش‌های جکوزی، سونا، رخت کن، راهروها، حمام، دستشویی و استخر شنا تنظیم می کند. موتورخانه استخر به سه قسمت گرمایش، تصفیه آب و پمپاژ تقسیم بندی می شود. تجهیزات به کار رفته در موتورخانه استخر شامل دیگ آب گرم، دیگ بخار، فیلتر شنی، سختی گیر، منبع کویل دار، پمپ، و شیر آلات و اتصالات می باشد.
در موتور خانه تمام استخرها و همچنین موتور خانه استخر خانگی علاوه بر تجهیزات لازم باید از وسایل تصفیه آب، افزودن کلر و سختی گیر آب نیز استفاده شود.
موتورخانه خانگی
موتورخانه خانگی شامل محفظه ای است که مرکز سیستم گرمایشی شوفاژ است. موتورخانه خانگی از تجهیزاتی مانند دیگ، پمپ ها، مشعل، منبع انبساط و لوله ها تشکیل شده است. آبی که در موتور خانه با کمک مشعل گرم شده با استفاده از لوله های رفت به داخل رادیاتورهای شوفاژ انتقال می یاید. گرمای حاصل از حرارت آب در لوله ها باعث گرم شدن محیط منزل می شود. در واقع عملکرد لوله های رفت و برگشت را به رگ های بدن انسان می توان تشبیه کرد که خون را از قلب به تمام بدن می رسانند و دوباره وارد قلب می‌کنند. آب دوباره با لوله های برگشت به سمت موتورخانه خانگی باز می گردد.
برای بالا بردن بازده موتورخانه خانگی باید چند نکته را رعایت کنید. نکته اول این است که اندازه دیگ و مشعل باید با هم تناسب داشته باشد. از ایجاد رسوب در دیگ جلوگیری کنید و هر چند ماه یکبار اقدام به نظافت دیگ کنید. لوله های موتورخانه را عایق کنید و برای کنترل دما ترموستات های موضعی نصب کنید. وجود سیستم کنترل هوشمند موتورخانه برای تنظیم دمای آب یکی از ضروریات است. در مکانهایی از منزل که تردد زیاد است از شوفاژ‌ها استفاده نکنید زیرا باعث هدر رفتن انرژی گرمایی می شود.
در هنگام کشیدن نقشه موتورخانه ساختمان مسکونی، مکان راه اندازی موتورخانه باید در زیر زمین یا در اتاقی خارج از ساختمان در نظر گرفته شود. زیرا تجهیزات استفاده شده در موتورخانه ساختمان مسکونی هنگام کار کردن، سروصدای زیادی تولید می‌کند و آرامش محیط را بر هم می زند. وجود دریچه تهویه هوا در موتورخانه خانگی الزامیست. این دریچه مانع از گرم شدن دستگاه ها می شود.
موتورخانه هوشمند
موتورخانه های قدیمی برای کنترل دمای دیگ از ترموستات استفاده می کنند. دمای آب در این موتورخانه ها روی درجه ثابتی تنظیم می شود و برای کاهش یا افزایش آن باید فردی که متصدی موتورخانه است به طور دستی، درجه دمای آب دیگ را تغییر دهد. اما در واقع گاهی اوقات به دلایل خارجی و داخلی دمای آب مورد نیاز ساختمان مدام احتیاج به تغییر دارد. به خصوص در فصل های پاییز و بهار به دلیل نوسانات دمای هوا، ساکنین ساختمان گاهی احساس گرما و گاهی احساس سرما دارند.
با نصب کنترل هوشمند موتورخانه، دمای آب داخل دیگ به صورت لحظه ای و اتوماتیک تنظیم می شود. با موتورخانه هوشمند دمای محیط داخلی ساختمان در محدوده متعادلی ثابت نگه داشته می شود و در صورت تغییر دمای هوا، کنترل هوشمند دمای آب دیگ را کم یا زیاد می کند.
موتورخانه چیلر
بعضی از موتورخانه‌ها دو فصلی هستند. یعنی موتورخانه چیلر و موتورخانه بویلر در کنار هم یک موتورخانه سرمایشی و گرمایشی را تشکیل می دهند. موتورخانه چیلر موظف است با سرد کردن آب و کاهش دمای آن تا حد مشخص و پمپاژ آن به فن کویل‌ها و هواسازهای ساختمان باعث خنک شدن هوای محیط در فصل تابستان شود. چیلر دمای آب موتورخانه را تا 8 الی 4 درجه سانتی گراد پایین می آورد.
نوع چیلری که در موتورخانه به کار می رود، تراکمی آب خنک مجهز به برج خنک کننده می باشد. چیلر تراکمی موتورخانه انرژی خود را از طریق برق به دست می آورد.
